As persoas con responsabilidades directivas no terceiro sector e en empresas de economía social, como as de calquera outro ámbito de emprendimiento, teñen moitas responsabilidades e encárganse de moitas tarefas que executan directamente. Que é aquilo indelegable, aquilo que si eles non fan quedarase sen facer?
Discriminar adecuadamente as tarefas executivas e centrarse en contribuír onde se aporte máis valor á organización é unha das habilidades primarias nas que unha persoa directiva ha de demostrar a súa competencia.
A “Roda da dirección e o liderado” é unha sinxela ferramenta que axuda a conceptualizar con que traballa unha persoa directiva, cales son as súas funcións e en que consiste esencialmente o exercicio do liderado na organización.
Con que traballa unha persoa directiva?
As organizacións son relacións. Persoas, recursos, propósitos que se entrecruzan. A responsabilidade dunha persoa directiva é sobre toda a organización no seu conxunto, máis aló do seu posto no organigrama.
Na organización non hai nada alleo para unha persoa con responsabilidades directivas, e na súa visión panorámica e sistémica sobre a totalidade da organización observa e xestiona diversas realidades:
- As cousas: infraestruturas, equipamentos, recursos económicos …
- As ideas: misión, visión, estratexia, proxectos, impactos …
- As persoas: directivas, profesionais, destinatarios, clientes, competencia …
Cales son as súas funcións habituais?
O “problemático” na vida das organizacións adoitan ser as cousas que non se teñen, cousas que se rompen, cousas que se necesitan …, as ideas que non se plasman, contradicións que se identifican, avances que están pendentes …, as persoas en conflito, desmotivadas, incompetentes …)
O “problemático” non é mala sorte, non é fatalidade, non é o que lle pasa a unha persoa con responsabilidades directivas. “O problemático” é a súa tarefa, o seu elemento esencial de traballo. De xestionar e facilitar que cada cal poida contribuír ao máximo ao proxecto vai o traballo directivo. De remover, de abordar, de anticiparse, vai o traballo directivo.
As funcións habituais dunha persoa directiva podemos clasificalas en continuas e secuenciais. As continuas ocupan diariamente o tempo da persoa directiva, son as tarefas que toca facer todos os días. As secuenciadas, propias da persoa directiva, son aquelas que han de ocupar a súa atención cun ritmo case estacional: toca planificar, toca controlar …
As funcións continuas máis habituais son:
- Analizar problemas, disfuncións, contradicións. Identificar que está operando de forma latente na organización e a onde nos está levando ese movemento tectónico ou é tsunami (os movementos teñen distintas velocidades).
- Tomar decisións. Cada persoa implicada nun proxecto de emprendimiento toma continuamente decisións, pero hai algunhas, que polo seu carácter sistémico, teñen máis impacto na efectividade das organizacións. Este tipo de decisións son das que se ocupa a persoa con responsabilidades directivas.
- Comunicar. Establecer canles de comunicación, favorecer o seu uso, coidar para que sexan efectivos … Comunicar cara a dentro da organización, e tamén co grupo de interese máis aló das fronteiras do interno, si é que estas existen nos nosos días …
- Innovar. Ocuparse da mellora continua, da calidade, de facilitar a continua adaptación das persoas, metodoloxías e recursos para dar solucións novas aos problemas de sempre, ou aos novos retos.
As funcións secuenciais máis habituais son:
- Planificar. Programar, despregar, implementar a estratexia da organización en actividades e iniciativas concretas. Só pódese esperar atribuír ao propio esforzo organizativo aquilo que se operativiza e implementa.
- Organizar. Os intereses entre as persoas que se relacionan nas organizacións son diferentes, e ás veces contraditorios. A persoa directiva organiza, distribúe, reparte o traballo.
- Integrar. O propósito dunha organización (entidade do terceiro sector, empresa de economía social) é un. Integrar os distintos servizos, divisións, empresas … é tarefa da persoa directiva.
- Dirixir. Indicar cal é o resultado a obter, alentar na súa consecución, dar feed-back para o avance.
- Controlar. Medir os resultados, tanto de proceso como de impacto. Constrúense entidades efectivas si melloran os seus resultados, e si estes non se miden, o activismo é a forza condutora na organización, non a contribución ao logro da misión.
En que consiste executivamente o exercicio do liderado?
Hai unha función, compartida co resto das persoas implicadas na organización, que é o liderado. Esta non é unha situación nun organigrama, non é un posto: é unha actitude, unha disposición.
O liderado é unha actitude que debe estar presente en todas as persoas da organización, xa que cada cal, no seu posto, ten marxe de manobra e capacidade de contribución para que a organización sexa máis efectiva, máis axustada á súa formulación identitaria (misión, principios, valores, visión) e con maior impacto na súa actuación.
Pero esta actitude, recomendable en todos, é imprescindible nas persoas con responsabilidade directiva. É a súa función principal o animar , orientar, animar e formar ás persoas para que dean o máximo a favor do propósito organizacional.
A capacidade e a arte de exercer o liderado desde as funcións habituais e secuenciais, sabendo que se está operando sempre cos mesmos elementos, é o que diferenza a calidade das persoas directivas. Para iso, é preciso que esta teña claridade conceptual sobre cal é a súa contribución específica, sexa organizada, intelixente e tenaz: esta é unha carreira de fondo.
É isto delegable?
David Pereiro
Socio Consultor de Algalia Servizos para o Terceiro Sector
