A expresión “coa que está a caer” remite a un colector de significados diferentes cun denominador común: isto non vai ben. Neste contexto, como en calquera outro, a toma de decisións convértese nun asunto cun impacto inmediato e estratéxico para a supervivencia e sostibilidade de proxectos. Máis que nunca, consideramos útil o aporte de valor que a consultoría organizacional ofrece ás persoas e as organizacións.
Sen ánimo de ser exhaustivos, enumeramos algunhas cuestións que entendemos que están presentes nas reflexións de persoas con responsabilidades directivas ou xerenciais en entidades do terceiro sector, sobre todo no ámbito de acción social, educativo e deportivo.
Que entendemos por servizos de consultoría organizacional?
A literatura baralla moitas definicións de desenvolvemento organizacional (tamén coñecida por DO) . A de French e Bell (1996) apunta que “o desenvolvemento organizacional é un esforzo a longo prazo, guiado e apoiado pola alta xerencia, para mellorar a visión, a delegación de autoridade, a aprendizaxe e os procesos de resolución de problemas dunha organización, mediante unha administración constante e de colaboración da cultura da organización – cun énfase especial na cultura dos equipos de traballo naturais e noutras configuracións de equipos – utilizando o papel de consultor-facilitador e a teoría e a tecnoloxía das ciencias da conduta aplicada, incluíndo a investigación-acción”.
Simplificando, os servizos de consultoría organizacional comprenden os proxectos de intervención con diversos alcances (a organización no seu conxunto, os equipos de traballo, as persoas individuais) dun facilitador experto na organización co propósito de contribuír á efectividade da mesma e á aprendizaxe organizacional.
O obxecto dunha intervención de DO, o pretexto para xerar efectividade e aprendizaxe, pode ser diverso: un proceso de elaboración dunha planificación estratéxica, o deseño dun proxecto de intervención, unha actuación para a optimización do traballo en equipo, a configuración e desenvolvemento dun modelo organizativo, a implantación dun sistema de xestión da calidade, o seguimento e avaliación de proxectos, a realización de reflexións identitarias e de propósito organizativo, a formación e capacitación de persoas para funcións directivas e xestión de equipos, unha definición de postos e perfís, a xestión das competencias das persoas, o desenvolvemento e implantación de referentes éticos …
Que move ás persoas con responsabilidades directivas ou xerenciais no terceiro sector a contratar servizos de consultoría organizacional?
As entidades contratan consultoría organizacional para pautar e impulsar procesos de cambio direccionado e mellora continua. O propósito final é que os directivos dunha entidade poidan contar con ferramentas que contribúan a facer máis efectivas as organizacións, isto é, a lograr que as persoas e recursos da organización (materiais, financeiros, de coñecemento, relacionais,…) oriéntense ao cumprimento e desenvolvemento do propósito da organización, de forma que se consigan os resultados esperados de forma eficiente.
Habitualmente, o contar con facilitadores externos, consultores de DO , é debido a que a organización non conta con persoas co coñecemento técnico preciso para impulsar procesos de cambio sostido; ou contando con eles, estes non dispoñen de tempo para ocuparse de facilitar estes procesos; ou contando con eles e dispoñibles, o seu posicionamento na organización non permite xerar as dinámicas necesarias para propiciar o cambio dirixido.
Que valor aporta a consultoría organizacional ás persoas e organizacións?
Facilita modelos e dinámicas relacionais que contribúen a xerar unha maior identificación das persoas co proxecto global da organización e incrementar a súa contribución ao mesmo.
Para as persoas familiarizadas cos sistemas de xestión da Calidade, poderiamos dicir que o DO ocúpase de xestionar o proceso de xestión de procesos da entidade. Se focaliza no intanxible que marca a diferenza entre unha entidade efectiva e unha entidade que soamente se ocupa de facer cousas.
Por que preferir este tipo de investimentos neste momento?
No Cemiterio de Cayo Óso (Florida, EEUU) hai unha lápida que contén o seguinte epitafio: “Díxenvos que estaba enferma”. Esta inscrición fixo fortuna e repetiuse noutros moitos lugares.
“Coa que está a caer”, é máis oportuno seguir facendo máis dos mesmo, pero menos, ou ocuparnos de que algo está pasando?
O DO contribúe a que as organizacións e as súas persoas pensen”, ocúpense de revisar e optimizar a súa efectividade, fáganse as preguntas e tomen as decisións que lles permitan seguir contribuíndo socialmente a favor da súa causa en contornas que esixen adaptación e cambio.
O DO non é un gasto, é un investimento. Un investimento para a supervivencia?
David Pereiro
Socio consultor de Algalia Servizos para o Terceiro Sector
