“Por que, coa miña traxectoria, sabendo o que sé e aprendendo o que aprendo, parece que me esquezo de todo e sigo igual, fodido e fodéndoa cos meus problemas?” Un xuízo así emerxía na sesión do Máster de DO da UVA sobre “Métodos de toma de decisións en grupo e análise de problemas”.
E claro, Juan Perro acode á miña mente. Feixe click aquí para ver un vídeo en YouTube . Santiago Auserón (Juan Perro), doutor en filosofía (feixe click aquí para ampliar) conta e canta na súa aparentemente inocente canción o seguinte:
1997. La huella sonora. Obstinado en mi error
Me quedé sin poder contestar
Ni siquiera te pido perdón
El silencio se hace largo
Y me voy haciendo cargo
De que sigo obstinado en mi error
Yo creí ser capaz de luchar
Y portarme algún día mejor
Pero en cuanto me confío
Se desborda en mí ese río
Porque sigo obstinado en mi error
No sé si puedo aún aprender
Quizá si llego al fondo alcance a ver
Lo que es mejor
Porque sigo obstinado en mi error
Necesito de tu parte una señal
Que me diga si el viento cambió
Mas la flecha en la veleta
Esperando sigue quieta
Y yo sigo obstinado en mi error
Que nos resulta útil saber para enfrontar problemas?
Hai algunhas cousas que na xestión de procesos de desenvolvemento organizacional hai tempo que traballamos para incorporar no que se refire á análise de problemas.
Sobre como entendemos os problemas:
- Son oun xuízo, unha brecha entre o que quero e experimento.
- É imposible estudar un problema sen considerar á persoa para quen o problema é un problema: “non existe tal cousa como un problema real”, entendido como algo independente dunha persoa observadora. Un problema esixe un “para quen”.
- Os problemas son interpretacións dunha observadora que opina que as circunstancias non son as apropiadas para satisfacer os seus intereses. Es unha insatisfacción. Por tanto, diferentes persoas, con diferentes modelos mentais, con diferentes habilidades, definen de maneira distinta os problemas.
Sobre a cualificación dos problemas:
- “Difícil”, “complexo”…, son xuízos. “Difícil” e “non saber” son dúas caras da mesma moeda. Os problemas téñenos persoas que non saben aínda como satisfacer esa brecha entre o que quere e experimenta.
Sobre as solucións:
- Resolver un problema é hacerme responsable por actuar, tentando que o mundo se adecue aos meus desexos.
- Non interesa “a verdade” senón a “efectividade” na procura de solucións, na resolución de problemas: de que che vale ter a razón si non tes a solución?
- As solucións son efectivas para unha determinada persoa, cun determinado propósito, nun momento determinado e en determinadas condicións.
Onde lévame Juan Perro?
“Voume facendo cargo de que sigo obstinado no meu erro”.
Facerse cargo. Responsabilizarse. Darse conta. Darse conta de que o que tento non me vale e faime sentir mal. Esperar outro resultado facendo máis do mesmo? Non parece intelixente… Si recoñezo que estou atrapado nun patrón de conduta que non me satisfai, podo deseñar novas vías de saída.
“En canto confíome desbórdase no meu ese río”.
Vaia, resulta que o traballo non se acaba. A atención ha de ser constante, xa que traballamos desde estados emocionais, brotan emocións que é preciso xestionar. Si confíome perdo o meu control persoal, a miña capacidade de buscar interpretacións xeradoras de solucións e a miña capacidade de influír na miña contorna. Intelixencia emocional.
“Non sei si podo aínda aprender, quizá si chego ao fondo alcance a ver o que é mellor”.
Aínda. Esta é a palabra crave: aínda. Aprender require unha disposición, un acto fundante de recoñecemento de ignorancia, de dicir, tamén publicamente, “non sei”.
Quen me ensina? A quen permito ser o meu mestre sobre o “aínda” que estea a traballar? Traballando, si. Hai que ocuparse coma se fose un proxecto, un proxecto de crecemento persoal, de capacitación persoal para o exercicio do liderado. É tan duro como ir ao ximnasio, como saír a correr, como calquera adestramento.
“Necesito do teu parte un sinal que me diga si o vento cambiou”
Si un terceiro non percibe nada, é que probablemente nada saíu da miña cabeza ou das miñas tripas. Soamente con accións configuramos a persoa que fai, que se relaciona, que “é” para os demais. Cambio co vento, ou constrúo ventos?
“Obstinado no meu erro”.
La definición e explicación do problema condicionan a efectividade da solución. Si sigo crendo que a miña definición é a verdadeira, sígoa fodendo e fodéndome… Resulta máis útil xerar explicaciones efectivas que permitan chegar a solucións sempre provisionais que xeran unha nova
David Pereiro
Socio Consultor de Algalia Servizos para o Terceiro Sector