Se algo denota o antropocentrismo é a crenza de que todo o que acontece na vida dun, é algo histórico no medio de toda a longa vida da humanidade. Non será a primeira nin a última vez que pensemos que esta crise vainos a cambiar como sociedade. Ocorreu tamén nas crises anteriores… e só a perspectiva do tempo quitaranos ou daranos a razón.
A pesares diso, podemos aproveitar a oportunidade de debuxar os escenarios futuros, e por tanto revisar se os nosos modelos, por exemplo, de desenvolvemento organizacional e de liderado teñen vixencia ou requiren ser axustados. Non hai que esquecer que ensaiar sobre a realidade futura interpélanos a valorar as nosas decisións como sociedade e como organización.
Algunhas pinceladas globais…
Para moitos, o novo escenario pode supor o longo inverno do capitalismo. Unha proba máis do seu esgotamento. Non obstante, se algo caracteriza a un modelo social, político e económico é a súa perseveranza a seguir sendo como é. Os verdadeiros e profundos cambios prodúcense como as mutacións nunha especie: moi de cando en vez. En parte, isto é debido á enorme plasticidade que nos permite adaptarnos, e á vez esa resiliencia que nos devolve ao estado orixinal. Diremos que algo aprendemos, na medida que parezamos os mesmos pero que realmente non o sexamos de todo.
A carencia e a necesidade xeran dúas actitudes antagónicas. Por unha banda, activa o medo protector do sálvese quen poida, e á vez a orientación cara ao ben común que explota ao máximo a solidariedade e xenerosidade. Haberá que ver se a lema a unión fai a forza impera nas novas formas de gobernanza e interacción social.
Parece que a hibridación de relacionarnos co contacto persoal e telematicamente instalouse. Perderemos a humanidade para lograr a inmunidade colectiva? Realmente subirémonos ao tren do teletraballo e renunciaremos ao contacto? Haberá que tomar unha decisión estratéxica: o modelo produtivo en grupo será con medios a distancia ou se avogará pola presenza.
E falando de produtividade, que será exixible agora? Parece que nos enfrontamos á polaridade entre maximizar os beneficios e a utilidade social do noso traballo. Non en balde, moitas empresas optaron por mostrarse socialmente responsables por encima da rendibilidade inmediata. Esta tendencia veu para quedar?
Cando observamos a un integrante da nosa organización, que esperaremos desa persoa? Con ganas de desconfinar os nosos corpos, quizá o verdadeiro reto é desconfinar as mentes. Almas libres, flexibles, responsables, solidarias, afectivas, conscientes… Que máis falta na lista?
Para terminar este apartado, unha pregunta que alimentará a nosa curiosidade por moito tempo: os humanos estaremos a chegar ao límite biolóxico da nosa capacidade política?
O liderado hoxe en día…
Estamos abocados a lidar con dous acontecementos:
- Redución de custos. O que levará cambios organizativos, perda de talento, sobre carga de traballo, etc.
- Novo modelo de traballo: incorporación do teletraballo e novas formas de relación e comunicación.
Desde un marco teórico ideal, o liderado do século XXI debe desenvolver tres dimensións de maneira integral:
- A identidade do proxecto, inspirado nunha misión, visión e valores compartidos.
- A produtividade individual e colectiva que faga sustentable ao proxecto.
- O clima relacional que contribúa ao benestar.
Este modelo global leva a definición dun perfil de líder na súa dimensión do que debe ser e o que debe facer.
Definir o ser en termos de valores obríganos a un dobre exercicio. Por unha banda, o simple enunciado dun valor non achega moita información en si mesma senón non a sometemos a indicadores baseados no comportamento observable: que deberiamos observar nesa persoa respecto ao valor ou actitude en cuestión?
Doutra banda, os valores deben xerarquizarse. Debe priorizarse cales son os máis nucleares nun momento e escenario determinado. Así evitaremos longas listas como a carta aos Reis Magos.
Estas dimensións do ser despréganse no facer á hora de facer equipo e traballar con outras áreas, impulsando, apoiando e recoñecendo. O reto é preguntarse o que o líder debe facer neste contexto cun horizonte no curto e medio prazo.
Hai que deterse a visualizar situacións concretas ás que a entidade e as persoas enfróntanse. Eses desafíos e retos responden a necesidades. E unha vez teñamos claro todo isto poderemos preguntarnos: que debe facer un líder neste contexto?
A continuación, algunhas ideas forza a ter en conta:
- Dirección por valores.
Hai un rexurdir da importancia dos valores. Está a revitalizarse o humanismo, en forma de empatía, honestidade, xenerosidade, etc. Os valores han de expresarse en comportamentos observables que sirvan de guía. - Identificación co proxecto.
O liderado será máis esixido. É clave o poder de convicción e credibilidade. Un liderado que vertebre a identificación co proxecto e sentilo como propio. Un líder deberá basear a súa dirección en base a valores e a xestión do talento. Boa xente, boa. - Orientación á tarefa e ao benestar.
Destácase a necesidade de mellorar o traballo en equipo, así como reter e xestionar o talento. A contorna obríganos a ser especialmente obxectivos e orientarnos a resultados. Hai que revisar os novos indicadores de produtividade.
O liderado compartido debería levarnos a novas cotas de efectividade e benestar colectivo. En definitiva, traballar con proximidade e á vez ser minucioso. Os equipos deberán ser efectivos e afectivos. - Flexibilidade ante o cambio.
Nunha contorna especialmente VUCA, hai que desenvolver a capacidade de adaptarse ao cambio. Isto leva desenvolver a capacidade de innovación e creatividade, nas persoas e na organización no seu conxunto. - Conversacións de calidade e cálidas.
Imponse novas formas de organización e comunicación. O teletraballo veu para quedar. Hai que aprender a comunicarse con outros códigos e canles. É necesario dominar as competencias conversacionais en diferentes formatos, así como a intelixencia emocional para alcanzar a mestría emocional.
Onde imos…
Cando observamos a un integrante da nosa organización, asumindo que lidera unha parcela importante do proxecto, que se espera desa persoa? Que valores e actitudes desexamos que posúa? Que comportamentos esperamos observar?… e desde o rol que temos na organización, que imos facer para que así sexa?
Equipo VIRADA: Ander, Itzi, Celso, Begoña e David.