Neste artigo pretendo resumir de forma xeral a normativa en vigor sobre prevención do branqueo de capitais e de financiamento do terrorismo (en diante PBC e FT) que ten como obxectivo fundamental trasladar ás persoas que exercen cargos de dirección e administración nestas entidades que as súas obrigacións nesta materia distan moito de ser reducidas, como parece ser a opinión xeneralizada actualmente.
En primeiro lugar, é indiscutible indicar que este tipo de entidades estean entre as obrigadas a cumprir con gran parte das obrigacións da lei 10/2010, do 28 de abril, aínda que é certo que non chegan a ter idénticos compromisos legais que outros grandes obrigados a cumprila, como os bancos, asesorías ou notarías, senón a un nivel máis básico.
A que se debe esta aplicación da normativa citada ás asociacións ou fundacións?
Hai dous motivos fundamentais:
- Estas entidades adoitan ser destino de numerosos fondos económicos provenientes de persoas e entidades que llos entregan para que executen os seus fins de interese xeral. Parece obvio dicir que, dado que o branqueo de capitais consiste en dar aparencia legal a uns fondos obtidos de maneira ilegal, podería haber fondos que entrasen nas entidades con proveniencia ilícita para, por exemplo, dar beneficios fiscais aos doantes ou, mesmo, para financiar actividades que teñan un interese espurio para o beneficio dos aportantes.
- O segundo motivo, é que as entidades ao entregar, de maneira continuada, en cumprimento dos seus fins de interese xeral, fondos a persoas ou entidades, ben como axudas, ben como financiamento de proxectos, poderían estar a entregar devanditos fondos a financiar en parte ou totalmente actividades ilícitas ou de financiamento do terrorismo, ao non establecer mecanismos de control e coñecemento dos beneficiarios das súas axudas.
Entón, a que obrigacións somete a normativa vixente de prevención do branqueo de capitais e de financiamento do terrorismo no caso das asociacións e fundacións?
Sen ánimo de facer un detalle preciso das mesmas, facemos, a continuación, unha listaxe dalgunhas das que nos parecen máis relevantes:
- Coñecer a normativa e ter unha especial atención ás operacións que puidesen ser consideradas indiciarias deste tipo de actividade ilícita (na formación para recibir é importante obter información sobre as actividades máis comúns).
- Establecer mecanismos de control interno que faciliten a posta en marcha dos procedementos de xestión aos que obriga a norma.
- Identificar e comprobar a identidade de todas as persoas -físicas ou xurídicas- que acheguen fondos á entidade por importe superior a 100 euros. Si, 100 euros.
- Identificar e comprobar a identidade de todas as persoas -físicas ou xurídicas- que reciban fondos da entidade (sen ser a cambio de prestacións de servizos ou venda de bens).
- Colaborar e informar as autoridades que xestionan a PBC e FT.
- Implantar mecanismos que garantan a idoneidade dos membros dos órganos e postos de goberno e dirección da propia entidade.
- Coñecemento das contrapartes: aplicar procedementos que permitan coñecer ás contrapartes que executan proxectos financiados pola nosa entidade e as persoas designadas por estas (incluíndo a súa adecuada traxectoria profesional e a honorabilidade das persoas responsables da súa xestión).
- Control das actividades realizadas: parece obvio, pero, isto é algo que, sendo inherente ás entidades sen fin de lucro, debe estar especialmente no seu quefacer, se financio actividades cos fondos da entidade comprobo a execución efectiva dos mesmos.
- Por último, todas estas obrigacións e procedementos han de quedar documentados durante un prazo que é, polo menos, de dez anos. Ademais, algunhas das obrigacións implicarán consultar bases de datos de condenados, imputados en procesos xudiciais, sancionados e inhabilitados en ámbitos de PBC e FT e tamén en ámbitos máis xerais como o tributario, mercantil, laboral etc.
Dada a cantidade de elementos a tratar e analizar en cada caso, segundo o que faga cada entidade -de onde procedan os seus fondos e onde vaian-, a nosa recomendación é poñerse en contacto con algunha consultora en PBC e FT que apoie o cumprimento normativo en ESFL.
Jorge Rodríguez, responsable da área Económica de Algalia.