No servizo residencial El Copo (Rexión de Murcia), de persoas con grandes necesidades de apoio, tivemos a necesidade, en certo momento da evolución do servizo e por diversas circunstancias, de buscar persoal.
Neste caso buscabamos unha psicóloga que, ademais de ter formación e coñecementos específicos sobre discapacidade intelectual e sobre as tendencias actuais de apoio e atención, gozase da empatía suficiente para comprender ás persoas que non poden comunicar o que lles pasa, que viven coa frustración de ter unha vida non elixida, que quedan sen familia e ninguén lles explica nada, que viven atrapadas nun corpo que non lles corresponde etc.
Buscabamos unha persoa que conectase desde o primeiro momento, sen esforzo, sen teatralidade, que tivese actitude ante circunstancias adversas, flexibilidade mental e capacidade de superación. Un combo que ata o momento non puideramos lograr e que, tras a transformación do servizo, guiada desde Plena Inclusión Región de Murcia, tiñamos claro que tiñan que ser as propias persoas con discapacidade do servizo quen podía atopala.
Así que comezamos unha formación moi exhaustiva, coas persoas que tiñan certa forma de comunicación e unha comprensión mínima, sobre dereitos e deberes das persoas con discapacidade segundo a Convención e, utilizando a guía publicada por Plena Inclusión. Esta formación levou a cabo durante tres meses e foise consolidando no tempo para que non se esquecese, xa que despois de coñecer os dereitos e os deberes, aprendemos a reclamar o que nos correspondía, a non conformarnos coa nosa realidade etc. Outra parte foi a formación aos traballadores dese servizo e as familias, e a colocación de infografía por todo o centro.
Os representantes máis eficientes despois de toda esta formación foron Mª Luísa, Ángeles, Mª Ascensión e José Ángel. Así pois, pedímoslles que nos acompañasen nas diferentes entrevistas que iamos programar ao longo dun día. O equipo quedou formado finalmente por: Catro mulleres con discapacidade do servizo residencial, o xerente, a compañeira que levaba o servizo de emprego e formación e calidade no centro de día (que nos axudou na elaboración do dilema ético), e a directora do servizo de residencia nese momento.
Preparouse unha batería de preguntas relacionadas co currículo e diferentes capacidades e habilidades que se lle requirían ás persoas que fosen traballar no servizo, e dous dilemas éticos que Mª Luisa explicaba en voz alta e do que posteriormente Mª Ascensión e Ángeles realizaban preguntas moi sinxelas. O caso práctico valoraba o trato que lle darían a unha persoa tras un suceso común no servizo. Despois de cada entrevista puntuábase á persoa nun rexistro e comentábase o desenvolvemento do caso práctico.
Foi emocionante escoitar as conclusións ás que as mulleres chegaran tras a resposta recibida, un auténtico agasallo do que nin as persoas que estabamos con elas fomos capaces de observar.
Algunhas das cuestións que Mª Luisa explicou á hora de puntuar eran: se a miraban a ela aos ollos ou non á hora de explicar que farían tras exporlles as preguntas do dilema ético, se saudaban ao entrar á sala ou sentaban sen máis, se se acordaban dos seus nomes ao despedirse, se lles preguntaban a súa opinión para tentar buscar solucións ante o problema, se se apartaban con aprensión ou non cando Ana Mª lanzábaselles a darlles un bico ao saudalas, se lles respectaban o seu tempo á hora de escoitar a lectura e posteriores preguntas no caso práctico, etc.
Este foi o noso primeiro intento de selección de persoal e, aínda que detectamos erros que puiremos en próximos procesos, é certo que a psicóloga que as mozas seleccionaron segue hoxe día traballando connosco sendo, a pesar da súa mocidade, unha das mellores profesionais en atender ás PCDI e en prestarlles apoio.
Teresa Guirao, directora do Centro de día APCOM – Asociación de Familias de Persoas con Discapacidade Intelectual
Na imaxe: Mª Luísa Estevez, Teresa Guirao e Ana Mª Sánchez